Het oordeel van de tijd

Na de thuisreis als dienstplichtige van de, inmiddels omstreden, ‘missie-Indonesië’ werd de schrijver in 1950 weer gewoon Nederlands burger. Het afronden van een studie, zijn huwelijk en de arbeidsmarkt waren zijn eerste prioriteiten, dus liet hij het ‘Indiëboek’ voorlopig maar even gesloten. Dat laatste bleek ook niet zo moeilijk omdat die ‘missie’ bij hem geen echt trauma had veroorzaakt en hij bovendien vanuit zijn omgeving weinig of geen belangstelling proefde naar details omtrent zijn opgedane ervaringen. Nederland was toen nog heel druk bezig met herstel en wederopbouw na WO-II en men leek ‘geen boodschap’ meer te hebben aan een postkoloniale oorlog die daarna had gewoed. Die oorlog eindigde - mede onder internationale druk en na een niet te winnen guerrilla - in de eerste helft van 1949. Beseffend dat het laatste woord over deze oorlog nog lang niet was gesproken, bleef hij wel kennisnemen van desbetreffende publicaties - w.o. werken van historici - die vooral vanaf medio 20e eeuw zijn verschenen. Naar deze documenten wordt door hem later in ruime mate verwezen en vaak wordt geciteerd uit het gedenkboek van zijn bataljon waaraan hij zelf ook heeft meegewerkt. Aldus pakte hij eind jaren ’90 de pen op, met als resultaat de memoires: “Dienstplichtig tussen Macht en Onmacht – 2007”. Daarin maken we kennis met de schrijver, wie hij was, hoe hij dacht en wat hij deed. Deze memoires werden toen niet uitgegeven als boek maar wel verspreid in de kring van familie, vrienden en bekenden - in iets verkorte vorm beslaan ze nu de eerste hoofdstukken van dit boek. Inmiddels is alom bekend hoe anders in de laatste decennia wordt gedacht over de destijds genomen besluiten, met name binnen de toen nog vrijwel algemene semi-koloniale visie. Dat bracht de schrijver tot dit ‘Oordeel van de Tijd’ waarin hij zijn mening geeft over het tot dusver verwerkte verleden en de mogelijk daaruit te trekken consequenties, vooral ten aanzien van de veteranen en/of hun nabestaanden (en herdenkingen?).