Basisbegrippen taalkunde: semantiek en pragmatiek

De semantiek is de wetenschappelijke studie van de betekenis van woorden en zinnen, terwijl de pragmatiek bestudeert hoe de concrete context waarbinnen we uitingen gebruiken een invloed heeft op hun betekenis. Semantiek en pragmatiek biedt een beknopt maar systematisch overzicht van de basisbegrippen die taalkundigen hanteren om die betekenis te beschrijven en te bestuderen.

In deel 1 komt de woordbetekenis aan bod: uit welke bouwstenen bestaat de betekenis van een woord en hoe komt het dat één woord verschillende betekenissen kan hebben? Hoe kunnen woorden eenzelfde of een tegenovergestelde betekenis hebben, en hoe horen woorden samen in netwerken van betekenis?

In deel 2 analyseren we de zinsbetekenis: hoe dragen de verschillende delen van de zin bij tot een betekenisvolle beschrijving van een stand van zaken? Wanneer zijn zinsbetekenissen met elkaar compatibel of net niet?

Deel 3, tot slot, betreft het concrete gebruik van zinnen in context: wat doen we precies als we iemand een vraag stellen of een bevel geven? Hoe komt het dat iemand iets anders kan bedoelen dan wat hij of zij letterlijk zegt? Welke spelregels volgen we als we met elkaar communiceren in een conversatie?

Dit boek veronderstelt geen taalkundige voorkennis en richt zich tot iedereen met een belangstelling voor woord- en zinsbetekenis en voor de rol van de context, onder meer filosofen en psychologen. Voor studenten taalkunde of logopedische en audiologische wetenschappen kan het fungeren als studiemateriaal bij inleidende modules semantiek en pragmatiek.

HANS SMESSAERT doceert Nederlandse taalkunde (fonetiek/fonologie/morfologie/syntaxis) en algemene taalkunde (semantiek/pragmatiek/argumentatieleer) aan de opleiding taal- en letterkunde en de opleiding logopedische en audiologische wetenschappen van de KU Leuven.